AL-Light
omschrijving:
twee
woonhuizen
lokatie:
Leidsezijstraat,
Haarlem, NL
oppervlak:
181,
145 m2 BVO
status:
voltooid
januari 2009
opdrachtgevers
Fase 1: Initiatiefase - Definitief Ontwerp:
Robert
Broesi en Andrea Abu Salah, Sipko de Boer en Edith Sizoo
opdrachtgevers
Fase 2: Definitief Ontwerp - Oplevering:
Gemeente
Haarlem; Leandra Verbaas; Justin Berends en Jeanine
Bekhof
constructeur:
Pensera
aannemer:
Bouwbedrijf
C. Heemskerk B.V.
Winnaar Nationale Prijs: Daylight Award 2010
Winnaar Internationale Prijs: Daylight Spaces 2010
Opdracht
In
het kader van een stedelijke herstructureringsproject van de
Leidsebuurt in Haarlem heeft de gemeente kavels ten behoeve van
particulier opdrachtgeversschap aangeboden. Naast initiator was de
gemeente ook partij tijdens het ontwerp proces. De kavels die niet
verkocht konden worden, of waar de opdrachtgevers om uiteenlopende
redenen het project hebben verlaten, zijn door de gemeente verder
ontwikkeld. De afsluiting van het definitief ontwerp gold als
uiterste uitstapmogelijkheid voor de particulieren. Dit had mede tot
gevolg dat de woningen tot dat moment een gemiddeld
woningbouwkostenniveau niet mochten overschrijden. De twee woningen
met een bruto oppervlak van 181 en 145 m2 zijn na het definitief
ontwerp door de gemeente overgenomen en tijdens de bouw casco
verkocht. De kopers hebben opdracht gegeven (grote huis volledig,
kleine huis gedeeltelijk) voor de afbouw fase. De ruimtelijke
structuur van de woningen lag hierbij vast; de bouw was reeds
halverwege. Het hele project heeft vijf opdrachtgevers gehad.
Wijk
De
Leidsebuurt in Haarlem wordt gekenmerkt door smalle straten met een
grote diversiteit aan bouwhoogtes en -stijlen. De Leidsezijstraat is
zes meter smal. Aan de achterzijde staat op zeven meter een massief
en zwaar ogend bakstenen gebouw. Bovendien is de straat zelf een
noord-zuid gericht. Een van de belangrijkste ontwerpvraagstukken was
dan ook op welke manier de invloed van het daglicht vergroot
kan worden.
Straat
Getracht
is de
woningen,
ondanks de geringe ruimte tot alle buren een openheid te geven,
zonder de privacy van de bewoners uit het oog te verliezen. Zowel de
gevel als de interne structuur zijn hiervoor belangrijk. De gevel
heeft grote ramen die gevat zijn in zware kozijnen met een grote
diepte.
De afmetingen van de kozijnen en de diepte garanderen een gevoel van
beslotenheid in het interieur, terwijl de grote ramen een openheid
uitstralen vanaf de straat. De straat is zo smal dat deze bijna als
interieur ervaren kan worden: het kozijn wordt een meubelstuk in de
straat. De interne structuur kent eenzelfde indeling als de gevel.
Hier zijn het smalle vides gekoppeld aan dakramen, die het huis een
grote dieptewerking geven en zorgen voor een discreet contact tussen
de verdiepingen.
Huis
Je
leven verandert; soms langzaam, zonder dat je het zelf door hebt, en
soms snel. Je bent verbonden met de wereld om je heen. Of je het wil
of niet, de mensen waarmee je samenleeft beïnvloeden je. Bij de een
wat meer dan de ander. Maar ook wind, zon en regen, zomer en winter
hebben invloed op je. De veranderingen hiervan zijn even belangrijk
als vanzelfsprekend alledaags. Het zijn de elementen die je
tijdsgevoel bepalen en je verankeren in een altijd veranderende
omgeving. Je huis is een verlengstuk van jezelf. Het is in essentie
een stukje ommuurde natuur, en staat hiermee in constante verbinding.
Net zoals je lichaam een stukje natuur is. Zoals jij moet omgaan met
veranderingen, zo zou je huis geschikt
moeten zijn functionele veranderingen op te nemen, waarbij de
ruimtelijke relatie tot de universele invloeden die ons omgeven
onveranderlijk is.
Structuur
Het
bovenstaande heeft geleid tot een opdeling van
de plattegrond in drie
identieke ruimtes.
Naast de ruimtes zijn aan beide zijden voorzieningenzones geplaatst.
Deze zones herbergen alle voorzieningen die je nodig hebt tijdens het
wonen: keuken,
garderobe, bad,
douche,
toiletten,
berging, kast, trap en
zonlicht. Het zonlicht valt op twee plaatsen verticaal door
de zones: de verblijfsruimtes op de begane grond en 1e verdieping
worden zo verlicht met een constant aanwezig diffuus zonlicht.
Dit licht is structureel anders dan het licht dat door de gevelramen
valt: het is gescheiden van het uitzicht, en daardoor puur licht
geworden. Het is licht dat de Tijd representeert. Door verplaatsing
van verdiepingshoge schuifdeuren, die per verdieping de drie
hoofdruimtes van elkaar scheiden, kan er naar behoefte geschakeld
en gescheiden worden.
Door de gelijke afmetingen zijn de hoofdruimtes tevens uitwisselbaar.
De leeffuncties kunnen zonder (ruimte)problemen in ieder van de
ruimtes geplaatst worden. Wat de ruimtes van elkaar onderscheidt is
de lichtinval. Wanneer je door het huis beweegt wordt je je bewust
van de verschillende richtingen en intensiteiten van het licht.
Iedereen kan dit op zijn eigen manier interpreteren en verbinden met
een woonfunctie. Dit kan je hele leven doorgaan: je inzichten, kennis
en wensen veranderen en daarmee je licht en ruimtebehoefte. Het huis lijkt
zich voortdurend aan jou aan te passen in plaats van andersom.
publicaties:
De
Architect,
oktober 2009, Ruimte voor verandering; Sdu uitgeverij, Den Haag
Daylicht Award 2010,
januari 2010, prijsvraag catalogus
Haarlems
Dagblad,
13 februari 2010, Daglicht in overvloed
Highlights, maart 2010, Daglicht grote winaar Daylight Award 2010; Velux Nederland BV
Inside Information Verlichting, september 2010, Daglicht Moet
Eigen Huis & Interieur, juli 2011, Ruimte in een rijtje; Sanoma Uitgevers, Hoofddorp
Architectuur NL, maart 2012, Puur daglicht werkt onbewust door; Eisma Bouwmedia BV, Leeuwarden
Licht: Ontwerp, Techniek en Architectuur, juni 2012; sDu Uitgevers, Den Haag
fotografie: Jeroen Musch